Bij cross-overs tussen de creatieve industrie en andere topsectoren moet er vanuit maatschappelijke opgaven worden gedacht. Daarbij staan de gebruikers centraal. Dat waren de belangrijkste uitkomsten van de regioconferentie van CLICKNL, het kennis- en innovatienetwerk van de creatieve industrie. De conferentie vond plaats op 17 september in Utrecht.

Doel van de conferentie was het delen van relevante ontwikkelingen en good practices en het versterken van samenwerking, vooral op het gebied van internationalisering en cross-overs. Als eerste gaf Geleyn Meijer, voorzitter van CLICKNL, een overzicht van de sector:

‘Het gaat goed met onze sector. Ons talent werkt wereldwijd. Sociale netwerken worden aan elkaar gekoppeld. Er wordt behoorlijk geïnvesteerd in onderzoek. De samenwerking met het MKB verloopt boven verwachting goed: het MKB blijkt goed in staat te zijn relaties met de industrie te leggen. Bovendien is onze sector van toegevoegde waarde voor andere sectoren. Valkuil is dat we teveel bezig zijn met dienstverlening aan andere sectoren, terwijl we de kern van ons werk in de gaten moeten blijven houden: kennis opbouwen en het ontginnen van de kracht in Nederland door samenwerking tussen steden, regio’s en provincies.’

Internationalisering

Volgens Erik Huizer, lid Topteam Creatieve Industrie en chief technology officer van Surfnet en hoogleraar internettoepassingen aan de Universiteit Utrecht, hebben regio’s sterke behoefte aan betrokkenheid bij de internationaliseringsagenda. Huizer schetste de belangrijkste doelstellingen van de internationalisering: Nederland als meest creatieve industrie van Europa, vergroting van de export dankzij de creatieve industrie, professionalisering van de sector en vestiging van relevante hoofdkantoren in Nederland. Om die doelstellingen te realiseren moet er een strategische reisagenda worden ontwikkeld en moet Nederland aanwezig zijn op strategische beurzen. Daarbij ligt de nadruk op Duitsland, dat voor de creatieve industrie een zeer belangrijke handelspartner is.

Huizer stelde dat het primaat voor acties in de regio ligt. Als voorbeeld noemde hij de Eindhovense regio met de Dutch Design Week, die steeds meer internationale faam krijgt. Regio’s kunnen volgens Huizer ook een prominente rol spelen in de EU-lobby. Bovendien hebben regio’s vaak al relaties met andere, buitenlandse regio’s. Hoewel de regio een mooi uitgangspunt is, waarschuwde Huizer dat de politiek-bestuurlijke realiteit weerbarstig kan zijn.

Create Health

Voor de creatieve industrie liggen er veel kansen in de zorgsector. Dat zei Yolanda Gagliardi, kwartiermaker Create Health platform (in opdracht van CLICKNL) en directeur bij iZovator, het kennisplatform dat innovatie in de zorgeconomie stimuleert. ‘De maatschappelijke uitdagingen zijn groot: de kosten van de gezondheidszorg lopen op, de cliënt staat steeds centraler (‘gezond ouder worden, zo lang mogelijk thuis wonen en participeren’) en er vinden systeemaanpassingen plaats, zoals de afbouw van de AWBZ naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de decentralisatie van de Jeugdzorg.

‘Creatieve ontwerpers zijn broodnodig voor de complexe vraagstukken in de gezondheidszorg’, aldus Gagliardi. ‘Er is veel initiatief, maar weinig focus. Het is onbekend wat er al allemaal is. Daardoor wordt het wiel vaak opnieuw uitgevonden. Er zijn weliswaar regionale structuren, maar het ontbreekt aan een landelijk netwerk, dat de creatieve industrie en de gezondheidszorg met elkaar verbindt.’

Gagliardi vindt dat er een programmatische aanpak moet komen: ‘Initiatieven ontsluiten, kennis delen, partijen samenbrengen, werken aan commitment, opschaling naar structurele groei en internationalisering. Niettemin is er ook al veel gedaan. Er zijn bijeenkomsten met de belangrijkste stakeholders geweest, we hebben showcases verzameld en de focus besproken: dementie, obesitas, eenzaamheid bij kwetsbare ouderen - vraagstukken waarbij een koppeling tussen de creatieve industrie en Life Sciences kan worden gelegd. Kortom, een brede verkenning tussen de creatieve industrie en de gezondheidszorg is gaande. Daarbij moeten we supranationaal denken, maar met behoud van de regionale ‘kleur’’.

Create Energy

Freek van ’t Ooster, trekker CLICKNL Media&ICT en tevens kwartiermaker Create Energy platform, gaf uitleg over de Green Deal Smart Energy Cities, een overeenkomst tussen CLICKNL, 4 Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI) vanuit topsector Energie, vijf toonaangevende gemeenten, Netbeheer Nederland en het ministerie van Economische Zaken. Doel van de Green Deal is de grootschalige toepassing van innovaties gericht op energiebesparing, verduurzaming en slimme netten. "In het model van de toekomst gaat het om lokale opvang, opwekking, opslag en lokale teruglevering en staat de klant centraal. Woningeigenaren worden meegenomen in de energietransitie. Daar komt de creatieve industrie om de hoek kijken. Die is in staat om met een verfrissende aanpak – design thinking – energiegebruikers te activeren en voor hen applicaties te ontwerpen." Daartoe is op 7 juli al een verkennende workshop georganiseerd. De kick-off van Create Energy vindt op 22 oktober plaats tijdens een speciale bijeenkomst als onderdeel van het DRIVE festival (Dutch Design week, Eindhoven). Op 24 november is de eerste Mix&Match Monday gewijd aan dit thema. 

Create Smart Industries

Daan van Eijk, trekker CLICKNL Design en hoogleraar aan de TU Delft, gaf uitleg over zijn stelling The changing face of industry and society: ‘Een goed voorbeeld is de autoindustrie. Die beweegt zich steeds meer van een klassieke industrie naar maatwerk. De creatieve industrie vormt daarbij de schakel tussen technologie en maatschappij.’ Volgens Van Eijk wordt er ingezet op innovatiegerichte fieldlabs, plaatsen waar kennis en kunde toepasbaar en toegankelijk worden gemaakt voor bedrijven en individuen.

Innovatief aanbesteden

Remco van Lunteren, gedeputeerde van de provincie Utrecht, zei dat financiers bij publiek-private samenwerking bereidwillig zijn, maar dat ze nog innovatieve kwaliteit missen. ‘Partijen moeten meer vanuit de maatschappelijke opgaven van de overheid denken. Marieke van Putten, programmaleider Inkoop Innovatie Urgent bij het ministerie van Economische Zaken bevestigde dat zij maatschappelijke vragen als uitgangspunt kiest en dat ze bij inkoop erop let of ze van innovatie en creatie kan profiteren.

Mary-Ann Schreurs, wethouder van Innovatie en design, Cultuur en Duurzaamheid in Eindhoven: ‘Ook bij ons staat het publieke belang voorop. Een goed voorbeeld is ons project Slim Licht. Wij willen onze stad de komende jaren inzetten als proeftuin voor de ontwikkeling van slimme lichttoepassingen in de openbare ruimte. Daarbij hebben we een duidelijke ambitie voor ogen: verlichting in de openbare ruimte op dusdanig vernieuwende wijze inzetten, dat het bijdraagt aan de kwaliteit van leven in de stad. We zijn inmiddels gestart met een aanbesteding in de vorm van een concurrentiegerichte dialoog.’

MIT

Ten slotte gaf Chantal Wentink, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, uitleg over de MKB-innovatiestimulering Topsectoren (MIT). ‘Doel van de regeling is aansluiting van het innovatieve MKB op de topsectoren. Daarvoor heeft de regeling in 2014 een budget van € 30 miljoen. Regionale samenwerking en regionaal belang worden meegewogen bij de beoordeling van aanvragen.’