Public Nodes

Sociale media hebben een grote invloed op politiek, maatschappelijk debat en onderlinge communicatie. Grote technologiebedrijven zoals Meta en X bepalen via algoritmes wat gebruikers te zien krijgen, zonder transparantie over die selectie. Deze platforms nemen geen redactionele verantwoordelijkheid, zoals traditionele media dat wel doen.

De kritiek hierop groeit, zeker nu deze bedrijven politieke voorkeuren uitspreken en wetgeving proberen te beïnvloeden. Dat vergroot de noodzaak voor digitale diensten die autonomie en soevereiniteit garanderen, innovatie stimuleren en bijdragen aan een toekomstbestendig digitaal landschap.

Vanuit de creatieve industrie zijn eerder decentrale sociale media ontwikkeld, zoals Mastodon, PeerTube en Pixelfed, op basis van het zogeheten fediverse: een open netwerk van applicaties die gebruikmaken van gedistribueerde protocollen. Deze initiatieven blijven vooralsnog beperkt succesvol.

Daarom is Public Nodes opgezet. In dit project onderzoekt Waag Futurelab – samen met partners – de voorwaarden en succesfactoren voor een transitie van de huidige sociale mediaplatforms naar het fediverse. De centrale vraag: wat is er nodig om consumenten, overheden en maatschappelijke organisaties alternatieven te laten kiezen boven de platforms van Big Tech?

Het onderzoek maakt gebruik van het Multi-Level Perspective (MLP) en richt zich op governance- en businessmodellen om deze alternatieve platforms als commons te beheren. Ook wordt een toolkit ontwikkeld ter ondersteuning van duurzame, decentrale sociale media. Deze wordt getest en gevalideerd in Living Labs, onder andere met partner ProcoliX. Daarnaast ontwikkelt het project een transitiestrategie met roadmap.

Het project

Public Nodes onderzoekt de transitie naar decentrale sociale media op basis van praktijkervaringen in Living Labs. Daarbij wordt gewerkt aan een gevalideerde toolkit en een roadmap die ontwerpers, ontwikkelaars en andere partijen helpt bij het realiseren van alternatieven voor bestaande sociale mediaplatforms.

Er wordt €249.998,- als PPS-programmatoeslag ingezet.