Integrale innovatie leidt tot succesvolle maatschappelijke transformaties
Bij grote maatschappelijke transities is technologie alleen niet genoeg. Pas wanneer ook sociaal-maatschappelijke factoren structureel worden meegenomen – zoals gedrag, gewoonten, regelgeving en draagvlak – vergroten we de kans op échte impact. In het actieplan voor integrale innovatie wordt onderzocht hoe deze factoren structureel kunnen worden verankerd in het innovatiebeleid.
Wat levert zo’n integrale benadering op? NEON Research – een interdisciplinair programma van de TU Eindhoven, gefinancierd door NWO – laat zien hoe technologie en gedrag elkaar kunnen versterken. In samenwerking met overheden, bedrijven en kennisinstellingen ontwikkelt NEON digitale simulaties en experimenteert het met oplossingen in living labs. Zo kunnen beleidskeuzes worden getest op effectiviteit, en sluit innovatie beter aan bij mens en maatschappij.
Bijvoorbeeld: hoe reageren burgers op de introductie van deelmobiliteit in hun wijk? Wat gebeurt er als energietarieven veranderen? En hoe kunnen windmolens of zonne-installaties op lokaal niveau worden ingevoerd zonder maatschappelijke weerstand?
Onze simulaties hielpen provinciale politici in Brabant om beter onderbouwde afwegingen te maken over zon- en windenergie. Dat leidde tot een verrassend goede verstandhouding tussen partijen die normaal gesproken lijnrecht tegenover elkaar staan
– Auke Hoekstra (NEON Research)
De onderzoekers van NEON benadrukken dat dialoog tussen disciplines essentieel is – van techniek tot psychologie en van beleid tot filosofie. Alleen met zo’n brede blik kunnen innovaties echt bijdragen aan transities.
Van aanbeveling naar actie
Het actieplan voor integrale innovatie is een gezamenlijke opdracht van een consortium bestaande uit NWO, de SSH-Raad, TNO Vector en CLICKNL. Daarmee wordt vervolg gegeven aan de aanbevelingen uit het AWTI-rapport ‘Vanzelfsprekende verbinding’ (2024), dat pleit voor structurele inbedding van sociaalwetenschappelijk en geesteswetenschappelijk onderzoek in innovatiebeleid.
Het actieplan biedt handelingsperspectieven en concrete aanbevelingen, gericht op beleidsmakers, kennisinstellingen en onderzoek financiers. Eind 2025 wordt het plan gepresenteerd tijdens een publiek symposium, waarna de uitvoering van start gaat.
Lees het volledige artikel over NEON Research en integrale innovatie:
Met dank aan Jos Nierop (SSH-Raad) voor het originele interview en artikel.