Jann de Waal over het kennis- en innovatiecontract 2020 - 2023: “Een mooie kans voor de creatieve industrie”

Op 14 november 2019 presenteerde staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) het kennis- en innovatieconvenant 2020 – 2023 (KIC). Bedrijven, kennisinstellingen en overheden gaan in 2020 gezamenlijk voor 4,9 miljard euro investeren in het vernieuwde topsectoren- en innovatiebeleid van het kabinet. Ook de topsector Creatieve Industrie ondertekende het convenant. Maar wat betekent de nieuwe KIC nou eigenlijk voor de creatieve industrie, en waar liggen de kansen? Een interview met Jann de Waal, boegbeeld van het Topteam Creatieve Industrie en oprichter van Info.nl. “De creatieve industrie kan een belangrijke bijdrage leveren aan het laten landen van innovaties in de maatschappij.”

Het topsectorenbeleid verandert. Niet meer de topsectoren zelf, maar vier missiethema’s staan centraal: Energietransitie & Duurzaamheid; Landbouw, Water & Voedsel; Gezondheid & Zorg; en Veiligheid. Binnen deze thema’s zijn 25 concrete missies geformuleerd. Zo koppelt het kabinet, veel nadrukkelijker dan voorheen, de innovatiekracht van de topsectoren aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. De nieuwe aanpak biedt de creatieve industrie zowel uitdagingen als kansen. Jann: “Deze manier van werken past goed bij de creatieve industrie. Wij werken namelijk al voor al die sectoren. Bovendien is het leveren van werk met maatschappelijke impact voor veel creatieve professionals in de basis al heel belangrijk.”

Menselijke invalshoek
De grootste winst van de KIC 2020 – 2023 is volgens Jann dat de rol van de creatieve industrie goed naar voren komt in alle vier de missiethema’s. “We hebben hard gewerkt om die rol goed voor het voetlicht te krijgen, en dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Binnen de missies is fundamenteel, toegepast en experimenteel onderzoek nodig. Bij de uitdaging gezond leven gaat het dan niet alleen om het ontwikkelen van medicijnen tegen Alzheimer, maar ook over: hoe zorgen we voor innovaties op het gebied van preventie? Hoe kunnen we het leven van mantelzorgers verbeteren? Dat zijn onderwerpen waaraan de creatieve industrie een belangrijke bijdrage kan leveren.”

Met behulp van de Key Enabling Methodologies (KEM’s) komen creatieve professionals tot mensgerichte toepassingen van nieuwe technologieën en toekomstgerichte interventies die mensen in beweging krijgen

Methodes van de creatieve industrie
Voor de komende jaren zijn volgens Jann twee zaken van belang. “Om de rol te kunnen spelen die van de creatieve industrie wordt verwacht, is een goede kennisbasis nodig. Er moet dus nieuwe kennis ontwikkeld worden door middel van onderzoek. Bij het vinden van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen maken creatieve professionals gebruik van Key Enabling Methodologies (KEM’s). Hiermee komen ze tot mensgerichte toepassingen van nieuwe technologieën en toekomstgerichte interventies die mensen in beweging krijgen. De KEM’s zijn goed gepositioneerd in alle vier de missies. En dat is goed nieuws, want de komende jaren zullen daar programma’s uit voortkomen waarbij onderzoekers en professionals uit de creatieve industrie kunnen aanhaken. Programma’s en projecten van CLICKNL zelf, zoals de fieldlabs, maar ook van partners zoals het Stimuleringsfonds en NWO-SIA.”

Economische kansen van innovaties
Daarnaast trekt de creatieve industrie de Kennis- en Innovatieagenda (KIA) Maatschappelijk Verdienvermogen, die ondersteunend is aan de vier missiethema’s en aan de sleuteltechnologieën. De centrale vraag in deze KIA is: hoe kunnen innovatie en transitieprocessen versneld worden om binnen de gestelde tijdshorizon de missies daadwerkelijk te realiseren? “Hierbij gaat het erom innovaties daadwerkelijk te laten landen in de maatschappij, bijvoorbeeld door verdienmodellen te ontwikkelen. Zo gaan economische kansen en maatschappelijke opgaven hand in hand. Dit past heel goed bij de manier van werken binnen de creatieve industrie. Namelijk ontwerpend denken op systeemniveau; een integrale, holistische manier van innoveren en organiseren. Daarbij worden niet alleen zaken als technologie en gedrag, maar bijvoorbeeld ook regelgeving meegenomen. En doordat wij bij deze KIA een trekkende rol spelen, kunnen we bovendien goed bewaken dat creatieve professionals een rol spelen bij de uitvoering van projecten.”

Lokale inbedding
CIRCO is een goed voorbeeld van een project waarbij een ontwerpende aanpak wordt gebruikt om mensen handvatten te geven bij het ontwikkelen van circulaire verdienmodellen. “CIRCO zet ondernemers in gang en werkt daarbij als een katalysator. Een mooi project dat de meerwaarde van de creatieve industrie in de praktijk duidelijk maakt. Het is de bedoeling dat er meer van dit soort lokale projecten ontstaan, waarbij kennis die op nationaal niveau is ontwikkeld, door creatieve professionals wordt toegepast. Idealiter leren we daar weer van op nationaal niveau. Zo beïnvloeden we elkaar in een iteratief proces. De opgave de komende jaren is om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij de maatschappelijke uitdagingen, en te zorgen dat we het op een inclusieve manier aanpakken. Ik zie het als een mooie kans voor de creatieve industrie om onze werkwijze, methodes en ideeën te lanceren en iedereen te betrekken om de welvaart in Nederland een stuk vooruit te helpen.”